Veel zorgorganisaties werken samen met zelfstandige zorgprofessionals. Een logische keuze: ZZP’ers bieden flexibiliteit, specifieke kennis en extra inzetkracht in tijden van drukte. Tegelijkertijd roept het vragen op: hoe voorkom je schijnzelfstandigheid? Wat zijn de spelregels? En hoe richt je dit juridisch én praktisch goed in?

Bij De Nodige Zorg begeleiden we zorgorganisaties bij het inzetten van zelfstandige zorgverleners. We helpen misverstanden en koudwatervrees wegnemen, en zorgen dat organisaties op een zorgvuldige, verantwoorde manier kunnen werken met zelfstandige professionals. Want inhuur is ‘gewoon’ goed mogelijk!

Brancheorganisaties hebben met elkaar uitgeschreven hoe zzp’ers op een veilige manier kunnen worden ingehuurd. Deze handreiking heet het Fiscaal Kompas ZZP Zorg en als bemiddelaar volgen wij dit kompas.

Zo zorgen we voor een veilige, goed georganiseerde samenwerking – juridisch kloppend, praktisch werkbaar.

Positieve signalen vanuit politiek en beleid

Ook vanuit de politiek wordt de roep om duidelijkheid steeds sterker. Kamerleden van onder andere VVD, D66 en BBB hebben het kabinet opgeroepen om heldere, positieve communicatie te geven over het werken met zelfstandigen. De boodschap is duidelijk: ZZP kan wél – ook in de zorg, en juist bij inzet van professionals via het Persoonsgebonden Budget (PGB) of bij tijdelijke drukte in huisartsenpraktijken.

Bron: ZiPconomy  – Kamerleden eisen heldere communicatie debat zzp & schijnzelfstandigheid

Schijnzelfstandigheid – wat is dat?

Schijnzelfstandigheid wordt altijd per opdracht beoordeeld. Of iemand in loondienst had moeten zijn, hangt af van de feitelijke uitvoering van die specifieke opdracht. Een opdracht kan dus schijnzelfstandig zijn. Je kunt als zzp’er niet een ‘schijnzelfstandige’ zijn, tenzij ál je opdrachten afzonderlijk zijn beoordeeld en je in álle gevallen een arbeidsovereenkomst had moeten hebben. Die kans is bijzonder klein.

Tip: Voorkom schijnzelfstandigheid

Hoe kan je schijnzelfstandigheid voorkomen?

• Begin met een heldere, afgebakende opdracht

Een goede samenwerking begint bij duidelijke afspraken. In een overeenkomst van opdracht leg je onder meer de duur, het tarief en de aard van de opdracht vast. Belangrijk: het moet gaan om een zelfstandige opdracht, geen verkapt dienstverband.

• Beschrijving van de opdracht

ZZP’ers worden doorgaans ingehuurd voor een specifieke opdracht of project, juist vanwege hun expertise. Door het werk duidelijk te begrenzen in tijd en inhoud, voorkom je dat de samenwerking onbedoeld op een dienstverband gaat lijken. Denk aan tijdelijke inzet bij capaciteitsproblemen of een specifieke caseload en beschrijf dit in de overeenkomst.

• Geen modelovereenkomst

Let op: modelovereenkomsten kunnen voor schijnzekerheid zorgen. De beoordeling van arbeidsrelaties is namelijk afhankelijk van hoe in de praktijk wordt gewerkt. En niet van hoe afspraken eerder op papier zijn gezet. De ervaring leerde dat een arbeidsrelatie in de praktijk vaak niet overeenkwam met de afspraken in de modelovereenkomst. De Nodige Zorg helpt door het werken met een drievoudsovereenkomst, waardoor afspraken niet alleen juridisch worden vastgelegd, maar ook actief worden getoetst aan hoe er daadwerkelijk wordt samengewerkt — zodat papier en praktijk op elkaar aansluiten. Bron: Geen nieuwe modelovereenkomsten – Belastingdienst

• Opdrachtgever is geen werkgever

Om schijnzelfstandigheid te voorkomen is het belangrijk dat de opdrachtgever zich dus niet gedraagt als werkgever. Dat betekent: geen instructies geven over hoe het werk moet, geen verplichte overleggen, en geen bemoeienis met werkroosters. De ZZP’er voert zelfstandig uit, neemt eigen beslissingen en draagt zelf verantwoordelijkheid voor kwaliteit en vervanging bij afwezigheid. Bij samenwerking met De Nodige Zorg hebben wij daar een fijne werkwijze voor gevonden.

• Afspraken op papier zijn hetzelfde als de praktijk

Wat je afspreekt op papier, moet ook zichtbaar zijn in de dagelijkse praktijk. Geef de ZZP’er dus geen instructies over hóe het werk moet worden gedaan, maar laat ruimte voor eigen invulling. Plan regelmatig evaluatiemomenten (géén functioneringsgesprekken), en vermijd deelname aan teamuitjes of vaste overlegmomenten. Zo voorkom je dat de samenwerking alsnog kenmerken krijgt van een loondienstverband.

Bron: Belastingdienst – Wanneer is sprake van loondienst

• Ruimte voor professioneel gedrag

ZZP’ers zijn zelfstandige ondernemers. Geef hun dus ook de ruimte om zich zo te gedragen. Laat ze bijvoorbeeld zelf een voorstel schrijven bij de start van de opdracht, of vraag na afloop om een reflectie of evaluatie. Zo benut je hun expertise én versterk je de professionele samenwerking. Bij De Nodige Zorg worden regelmatig intervisiebijeenkomsten georganiseerd, zodat de ZZP’er kan reflecteren op zijn of haar eigen handelen, ervaringen kan delen met collega’s en continu blijft leren en ontwikkelen in het belang van verantwoorde zorg. Zelfstandigen zijn immers ook zelf verantwoordelijk voor hun professionele ontwikkeling en actuele vakkennis.

Bron: Zorgbord – leren reflecteren

• Actief ondernemerschap

Een belangrijk kenmerk van echte zelfstandigheid is aantoonbaar ondernemerschap. Denk aan een geldige KvK-inschrijving, eigen aansprakelijkheidsverzekering, een eigen website of portfolio, en het hebben van meerdere opdrachtgevers. Bij De Nodige Zorg toetsen we dit vooraf en werken we uitsluitend samen met zorgprofessionals die dit kunnen aantonen.

Bron: Fiscaal Kompas – ZZP in de Zorg

• Kwaliteit bewaken

De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) is óók van toepassing op ZZP’ers in de zorg. Deze zelfstandige professionals zijn zelf verantwoordelijk voor het leveren van verantwoorde zorg én voor het voldoen aan de kwaliteitsvereisten. Wij checken daarom altijd een klachtenregeling, VOG, scholingsbewijzen en andere documenten waaruit Wkkgz-naleving blijkt.

Bron: Ministerie van VWS – Wkkgz

Werken via een bemiddelingsbureau

Zorgorganisaties kiezen er vaak bewust voor om samen te werken met een bemiddelingsbureau voor ZZP’ers. Het biedt flexibiliteit én juridische zekerheid, zonder onnodige risico’s of administratieve lasten.

Zelfstandige inzet vraagt om duidelijke afspraken. Wij helpen bij het opstellen van afgebakende opdrachten die voldoen aan de regels van de Belastingdienst. Soms is uitzenden juist passender dan zzp-inhuur — bijvoorbeeld bij langdurige vervanging. De Nodige Zorg biedt beide opties, afhankelijk van de situatie.

We werken met een drievoudsovereenkomst waarin de rollen van opdrachtgever, ZZP’er en bemiddelaar helder zijn vastgelegd én getoetst aan de praktijk.

Daarnaast screenen we ZZP’ers op papieren én professioneel gedrag. We controleren onder andere op naleving van de Wkkgz (zoals klachtenregeling, scholing en VOG) en organiseren intervisiebijeenkomsten voor voortdurende reflectie en vakbekwaamheid.

Wat als er toch sprake is van schijnzelfstandigheid?

In sommige situaties kan de Belastingdienst achteraf oordelen dat er geen sprake was van zelfstandig ondernemerschap, maar van een (verkapt) dienstverband. In zo’n geval wordt de opdrachtgever als werkgever gezien en kunnen er financiële gevolgen zijn, zoals een naheffing van werkgeverslasten.

Vanaf 2026 kan hier een boete aan gekoppeld zijn. Voor de zelfstandige verandert er weinig: het inkomen wordt dan niet belast als winst uit onderneming, maar als loon – zonder dubbele belasting. N.B. De belastingdienst past vanaf 2025 (vooralsnog) géén actieve handhaving toe.

Dit klinkt misschien spannend, maar in de praktijk zijn deze situaties goed te voorkomen. Door vanaf het begin duidelijke afspraken te maken, afgebakende opdrachten te formuleren én de samenwerking correct vast te leggen, voorkom je problemen achteraf.

Bij De Nodige Zorg begeleiden we dit proces zorgvuldig, met werkwijzen die juridisch kloppen én in de praktijk standhouden. Zo werk je met zelfstandige zorgprofessionals op een veilige en verantwoorde manier.

De Nodige Zorg denkt mee

Als bemiddelaar in de zorg helpen we zorgorganisaties met het opzetten van een veilige en flexibele inzet van (een vaste poule) zelfstandigen. Daarnaast bieden we de mogelijkheid om ook met uitzendkrachten te werken, wanneer dat beter past bij de situatie. Zo ontstaat ruimte voor maatwerk en continuïteit.

De Nodige Zorg – Flexibel, verantwoord en persoonlijk.
Bron: www.denodigezorg.nl

Wanneer is een opdracht schijnzelfstandig?

Bij de beoordeling van de arbeidsrelatie kijkt de Belastingdienst én de rechter naar het totaalplaatje. Het gaat om gedrag in de praktijk én de kenmerken van ondernemerschap. De Hoge Raad bevestigde in 2025 dat goed zichtbaar zelfstandig ondernemerschap – zoals meerdere opdrachtgevers, een KvK-inschrijving, een eigen website en eigen tariefstelling – net zo zwaar weegt als de werkinhoud.

Bron: Uitspraken Hoge Raad – Zelfstandig ondernemerschap telt

Bron: Inbedding is géén dienstverband